VORSTENBOSCH info

[update april 2023]

Ieder half uur slaat de klok van de kerktoren. Ze geeft daarmee de tijd aan. En zijn er bijzonder eucharistievieringen dan worden inwoners naar de kerk geroepen met het luiden van de klokken. Vorstenbosschenaren tussen vermoedelijk 1850 en 1933 hoorden dagelijks de klanken van een bijzondere laat middeleeuwse luidklok. Het Klok&Peel museum in Asten is in het bezit van de 14de eeuwse luidklok die zij omstreeks 1959 vanuit Odiliapeel ontvingen. Bekend is dat deze klok in 1936 is geschonken bij gelegenheid van het gouden priesterjubileum van kruisheer rector van Hout aan de kerk van Odiliapeel. Hij liet in 1930 in Odiliapeel een noodkerk bouwen. In 1959 werd deze kerk afgebroken toen een nieuwe kerk beschikbaar kwam.

Bekend is ook dat in 1926 frater Getulius (Jan) Arts, klokkendeskundige, een bezoek bracht aan de Lambertuskerk in Vorstenbosch en deze klok heeft beschreven. Zijn vermoeden was dat de klok gegoten is door Jacobus van Helmont, klokgieter in de tweede helft van de veertiende eeuw. Van hem zijn enkele klokken met naam bekend. Omdat deze klok geen duidelijke verwijzing bevat is de gieter onzeker. „Gelukkig heeft de oudheidlievende pastoor (Liebregts) het aanbod om dit merkwaardig monument voor een museum te verkopen wijselijk van de hand gewezen“ aldus frater Getulius. De luidklok is na bouw van de nieuwe kerk in 1933 opzij gezet en in 1936 geschonken. Gelukkig is deze bijzondere luidklok in de oorlogsjaren door de klokkenverordening 1942-1943 niet in handen van de bezetter gekomen. Veel luidklokken zijn omgesmolten voor wapens en munitie.

Of de klok voor het stichten van de parochiekerk ook een plek had of heeft gehad in de eveneens 14de eeuwse Antoniuskapel van Vorstenbosch is onwaarschijnlijk. Elly van Loon-van de Moosdijk geeft in haar proefschrift „Versieringsmotieven op luid- en speelklokken uit Middeleeuwen en Renaissance in het hertogdom Brabant (1300 tot 1559)“ in 2004 aan dat dat gezien de omvang onwaarschijnlijk is, en dat de klok mogelijk ter verering van Maria voor de kerk in Nistelrode is gemaakt.  Sinds de late middeleeuwen was daar een altaar ter verering van Maria. Meestal was een altaar ook voorzien van een aan Moeder Gods gewijde klok.

Meer waarschijnlijk is het dat deze klok in 1846 door de eerste pastoor van Vorstenbosch Walterus van Krieken is aangekocht van de pastoor van Erp. In de parochiearchieven vinden we een aantekening in een handgeschreven afrekening van de bouw van de nieuwe kerk; “Aan den Eerw. Heer Pastoor van Erp voor een klokje zwaar 190 ponden à 70 centen per pond = fl 133,= “. Een pond in die tijd komt overeen met ca 470 gram, oftewel een gewicht van ca 89 kg voor de klok. Dat komt overeen met de 88 kg die Elly van Loon-van de Moosdijk in haar proefschrift noemt bij de beschrijving van deze klok. Navraag bij de Heemkundekring Erp levert geen aanvullende informatie over de mogelijke herkomst van de klok. Er is niets opgenomen in de kerkarchieven daar. Hij is dus ook niet uit de in 1843 afgebroken kerk van Erp afkomstig. Beide klokken uit die kerk zijn in de nieuwe kerk terug gehangen. Mogelijk heeft van Krieken de klok van de toenmalige bouwpastoor voor de nieuwe kerk van Erp Petrus van der Sanden persoonlijk gekocht. Hij had deze misschien aangekocht (niet vreemd in die tijd), mogelijk met de optie om deze klok in de nieuwe kerk als derde klok te gaan hangen. Bijzonder is het dat de kerk van Erp ook een 14de eeuwse klok met de naam Maria heeft. 

Kenmerken: doorsnede onder 52,2 cm, hoogte 51,6 cm. Gewicht 88 kg, toon gis. Naast de tekst bevat de klok een zogenaamd pelgrimsinsigne, een kruisigingsscène met Maria en Johannes.

bronnen:

• Artikel Roomsch katholiek dagblad 1926
• Proefschrift Elly van Loon-van de Moosdijk kunsthistorica 2004
• Klok&Peel.nl
• BHIC, archieven parochie Vorstenbosch
• Bewerking: Frank Geenen